Winterklussen | Deel 1
Van gewoon naar bijzonder
Teakhouten tafelblad
Een tafel met een teakhouten tafelblad van eigen hand.
Ik ben al enkele jaren met pensioen en ben graag tussendoor met mijn handen bezig. De winter is voor mij een saaiere periode waarin ik niet vaar. Het is dan ook de tijd om bepaalde klussen voor aan boord op te pakken, lekker thuis in een verwarmde schuur. Het eerste project is het maken van een sierlijk tafelblad met een kompasroos van teak voor de tafel in ons stuurhuis.
Marius Erven
Al enkele jaren lagen er een paar teakhouten traptreden in mijn schuur en ik vroeg mij af wat ik ermee kon. Ik had al eerder met teak gewerkt en stelde vast dat je daar niet per se een timmerman voor hoeft te zijn. Zo heb ik in het verleden al een touwkist en een afvalbak met ingelegd rubber van teak gemaakt. De touwkist staat er al zo’n dertig jaar en is nog steeds volledig in gebruik en onaangetast.
Teak is namelijk een prima houtsoort om voor dit soort projecten te gebruiken. Teak is heel goed bestand tegen weer en wind, zelfs als het niet onderhouden wordt. Zonder onderhoud wordt het teak grijs. Behandel het regelmatig met teakolie en het behoudt zijn mooie bruine kleur. Teak is er in vele soorten en kleuren, afhankelijk van het gebied waar het vandaan komt. Ook is er tegenwoordig FSC-teak wat duurzaam beheerd en geoogst is. Maar het is ook hout dat, zoals ik met de traptreden ga doen, goed is te hergebruiken. Wel vraagt het werken met teak om goed gereedschap zoals een goede cirkelzaag en schuurmachines. Het is namelijk een harde houtsoort. Maar een beetje knutselaar zal goed gereedschap zeker in huis hebben.
Trap wordt tafel
Ik heb even moeten nadenken over wat ik zou maken van mijn traptreden, maar ik kwam op een idee door een aankoop. Laatst had ik een ovaal teak tafeltje gekocht om in de open kuip van mijn boot te gebruiken. Deze tafels zijn kant en klaar te koop en voor het aankoopbedrag kun je ze zelf niet maken.
Het blad is opgebouwd uit latjes gezaagd uit oude traptreden.
Nu heb ik in de stuurhut al sinds 1985 een tafel staan met een effen tafelblad wat ik graag wilde vervangen door een van teak. Omdat deze tafel ook dient als tweede bed, was ik wel aan het formaat gebonden en ik kon geen bestaand teak exemplaar van hetzelfde formaat vinden. Met de traptreden in gedachten was dat voor mij de aanleiding om hier zelf een teak tafelblad van te maken, door op het bestaande tafelblad een nieuw blad aan te brengen van teakhouten latjes. Ook wilde ik een kompasroos midden op het nieuwe tafelblad maken, zodat de tafel in de stuurhut overeen zou komen met het gekochte kuiptafeltje, waar ook een kompasroos op staat.
Aan de slag
Eerst heb ik het oude tafelblad van de poten losgemaakt en het blad goed opgeschuurd. Dit om te zorgen dat de te lijmen teakdelen goed zullen hechten. Vervolgens heb ik van de teakhouten traptreden latjes gezaagd van 5 mm. Ik koos voor deze dikte, omdat straks bij het vlakschuren van het blad er zeker een millimeter vanaf wordt geschuurd om een mooi vlak geheel te krijgen. Ik houd dan zo’n 4 mm over, wat sterk genoeg is. Dat het nieuwe tafelblad straks 4 mm dikker en dus hoger is dan het origineel, is geen probleem. Het onderstel van de tafel is met een draaispindel in hoogte te verstellen.
Het leggen begint met op maat gezaagde stukken voor de rand en en de windroos.
Vervolgens heb ik een ontwerp gemaakt op papier, gebaseerd op de maten van het blad en van de latjes. Al metend en tekenend lukte het om mooi gelijk uit te komen met de latjes. Tussen de latjes laat ik 4 mm ruimte. Deze ruimte ga ik straks als de latjes op het blad zijn verlijmd, vullen met rubber. De ruimte tussen de latjes moet overal hetzelfde zijn. Om die reden heb ik van vurenhout enkele ‘paslatjes’ gezaagd om tijdens de montage tussen de teak latten te leggen. Zo ben ik er zeker van dat de afstand overal gelijk is. Als het teakhout dan na enkele uren goed vastzit, kan ik ze er tussenuit halen en voor de volgende rij latjes hergebruiken.
Ik ben begonnen met het leggen van de rand van het tafelblad, omdat deze geronde hoeken heeft. Daarvoor heb ik op maat gemaakte onderdelen gezaagd. Na het leggen en verlijmen van de rand heb ik met een potlood de verdere indeling uitgetekend op het oude tafelblad. Ik begon met de kompasroos en vulde daarna het verdere oppervlak in met allemaal dezelfde latten. Zo kon ik meteen zien of de berekeningen klopten of dat ik misschien de latjes wat moest versmallen om tot een mooi geheel te komen.
Door passen en meten komt alles op zijn plek. De vurenhouten tussenlatjes garanderen een gelijke afstand tussen de teakhouten latjes.
Het lijmen van de latjes heb ik in delen gedaan omdat ik in eerste instantie alle latten heb aangedrukt met lijmtangen. Door lijmtangen te gebruiken ontstaat een goede verbinding van de latjes met het oude tafelblad. Zo heb ik dag na dag een aantal latjes geplaatst, verlijmd en aangedrukt met de lijmtangen. In een week tijd, in ongeveer een uur per dag, had ik alle latjes inclusief de kompasroos op het blad vastzitten.
Het inrubberen
Ik weet niet of ‘inrubberen’ een Nederlands woord is, maar het vertelt wel wat de bedoeling is, namelijk het vullen van de ruimte tussen het teak met rubber. Voor het inrubberen gebruik ik een product genaamd Sikaflex, type 290 DC pro. Een product op polyurethaanbasis. Ik heb daar al eerder mee gewerkt en dat pakte goed uit, zowel het verwerken als het resultaat. Voor een optimaal resultaat is het nodig om de tube Sikaflex te verwarmen voor gebruik. Ik heb de tube daarom enkele dagen op de verwarming gelegd om te zorgen dat de rubbermassa goed vloeit.
Het blad is klaar voor het ‘inrubberen’ van de naden.
Ik gebruik een gewone handspuit om het rubber in de sleuven aan te brengen. Dit doe ik in alle rust om te zorgen dat er geen lucht onder de rubber komt en er later luchtbelletjes zouden onstaan. Ik heb ervoor gekozen om het hele tafelblad in één keer te behandelen, zodat al het rubber daarna gelijkmatig kan uitharden. Het uitharden duurt overigens zeker enkele dagen. Teveel rubberkit is in dit geval beter dan te weinig, omdat toevoegen bijna niet tot een mooi resultaat te brengen is, terwijl dat wel lukt met verwijderen. Ik ontdekte overigens dat het van belang is een goede plek te kiezen om het blad te laten drogen omdat er een sterke geur vanaf komt. Het oplosmiddel in het rubber verdampt namelijk tijdens het uitharden en dat ruik je. Het blad in een geventileerde ruimte neerzetten is dus wel raadzaam.
Met lange en gelijkmatige bewegingen wordt het tafelblad vlak geschuurd.
Het schuren
Nadat het tafelblad geheel is gedroogd en het rubber is uitgehard, ben ik verdergegaan met schuren. Hiervoor heb ik een bandschuurmachine gebruikt. Daarbij lette ik er goed op de schuurmachine nooit op één plaats stil te houden waardoor deze zich in had kunnen graven. Je krijgt dan kuilen, die je vervolgens weer over het gehele oppervlakte moet wegschuren. Met de schuurmachine maakte ik daarom gelijkmatige lange en ook zijdelingse bewegingen om het blad zo egaal mogelijk te schuren.
Allereerst gebruikte ik grove schuurband met korrel 80 om de meeste overtollige kit weg te schuren. Toen de schuurband vol zat met rubber deeltjes, ging ik verder met korrel 100 en 120. Ik bleef net zolang doorgaan totdat ik een mooi egaal oppervlakte had en kon daarna afschuren met korrel 240, maar fijner mag natuurlijk ook, voor een mooi glad resultaat. Als er na het schuren toch luchtbelletjs of openingen aan het licht komen, dan zijn deze gemakkelijk en onzichtbaar te herstellen door alsnog de gaatjes op te vullen en de procedure van uitharden en schuren te herhalen. Voordat ik de tafel aan boord heb geplaatst heb ik hem nog behandeld met meubelolie.
En zo had ik weer een paar weken in de winter goed besteed.
Het tafelblad is klaar om in het stuurhuis te plaatsen.
Ook in deze serie:
Winterklussen | Deel 5:
Goed werkende warmtewisselaars
Onderhoud motorkoeling
Winterklussen | Deel 4:
Renovatie van het dashboard
Stuurstand onder handen
Winterklussen | Deel 3
Twee filters met een hendel
Een dubbel brandstoffilter
Winterklussen | Deel 2
Elektrisch strijkbare mast
Mast strijken zonder klimmen
Als je dit een interessant artikel vond en je houdt van motorbootvaren, dan is na het varen een abonnement op Motorboot het leukste dat er is.
Klik hier voor meer informatie.
