Klussen aan boord I Deel 4

Gepubliceerd op 19 juli 2019

Klussen aan boord I Deel 4 : De elektrische installatie: spanning, stroom en weerstand

Veel booteigenaren schuwen een grote onderhouds- of opknapklus niet. Maar wat elektra betreft komen veel niet verder dan het vervangen van een zekering. Ook mijn kennis op dit vlak reikte aanvankelijk niet verder dan de elektriciteitsleer van de middelbare school. Door me in het onderwerp te verdiepen is het mij toch gelukt het elektrische systeem te realiseren. Hopelijk helpt ‘Klussen aan boord I Deel 4′ en de komende afleveringen deze watersporters over de drempel om zelf aan de slag te gaan. Of je nu met de aanleg van een nieuw systeem begint of de aanwezige spaghetti aan draden wilt ontwarren.

Door Bert Majoor

Als bootbezitter is de kans groot dat het elektrische systeem je met enige regelmaat noopt tot actie. In geval van een storing bijvoorbeeld, of als je nieuwe apparatuur aansluit. Met name bij oudere boten knoopten de vaak verschillende eigenaren regelmatig iets aan het originele systeem vast. Het gevolg is maar al te vaak een onoverzichtelijke wirwar aan draden. Dat de hoofdader van het boordnet het soms nauwelijks nog aankan, realiseert men zich vaak niet. Enige elektrotechnische kennis is dan ook geen overbodige luxe.

Een boek dat eme enorm hielp, is ‘Stroom aan boord’ van Jimmy Lengkeek en Roel Buis (ISBN 90 6410 123). Ook handig is het gratis via de website van Victron te downloaden boekje ‘Altijd stroom’ van Reinout Vader.

Wet van ohm

Om de elektrische installatie aan boord enigszins te kunnen doorgronden, is het belangrijk enkele basisbegrippen en formules te kennen. In ‘Stroom aan boord’ wordt het verband tussen spanning, stroom en weerstand heel helder uitgelegd: ,,Spanning is de elektrische druk die ervoor zorgt dat er stroom door een leidingstelsel kan lopen en wordt uitgedrukt in volt. De hoeveelheid stroom (uitgedrukt in ampère) die door een onderdeel loopt, wordt bepaald door de elektrische weerstand – uitgedrukt in ohm (Ω).’’

De wet van Ohm geeft het verband weer tussen spanning (U), stroom (I) en weerstand (R), met de volgende formule: spanning = stroom x weerstand, ofwel: U = I x R. Elk van de drie grootheden kan worden uitgerekend, als de twee andere bekend zijn.

Een andere belangrijke grootheid is het elektrisch vermogen (watt): de hoeveelheid energie die per seconde wordt omgezet, met als formule: vermogen = spanning x stroom, ofwel P = U x I.

Capaciteit

Om te weten hoe groot de capaciteit van uw boordinstallatie moet zijn, zult u moeten weten hoe groot het energieverbruik is van de apparaten die u aan boord gebruikt. Het gaat daarbij om de hoeveelheid ampère/uur: de hoeveelheid stroom die door de verbruiker loopt, vermenigvuldigd met de gebruikstijd. Door de verbruiksgegevens van alle verbruikers aan boord bij elkaar op te tellen, bepaal je de benodigde accucapaciteit.

Een praktisch hulpmiddel vormt de in ‘Stroom aan boord’ vermelde energiebalans. Deze geeft aan of het verbruik in verhouding staat tot de opbrengst van de aanwezige energiebronnen.

Door zijn ervaringen als zelfbouwer te delen, hoopt Bert Majoor anderen te inspireren kleine of grotere klussen aan boord aan te pakken. Hij bouwde samen met zijn vrouw Ineke hun schip ‘Rhythm’ zelf af. Iedere aflevering beschrijft een andere klus. De serie in zijn geheel geeft stap voor stap weer hoe zijn eigen schip tot stand is gekomen.

Klik hier en lees het derde deel van ‘Klussen aan boord’

Mogelijk interessante artikelen