Gepubliceerd op 28 juni 2019

Marifoon of smartphone? I Deel 2: Marifoon blijft belangrijk

Marifoon of smartphone? I Deel 2 is een follow up van het artikel dat eerder in Motorboot verscheen. Daarin stelden we vast dat het gebruik van de marifoon voor het oproepen van sluizen en bruggen onder druk staat. Hoe komt dit en wat wordt er nu en in de toekomst van de pleziervaart verwacht door brug- en sluiswachters? Deze vragen legden we voor aan de verantwoordelijke vaarwegbeheerders, met uiteenlopende antwoorden als resultaat.

Door Yvonne Zwaan

In Nederland ligt de verantwoordelijkheid voor bruggen en sluizen bij verschillende partijen. Dat kan een provincie zijn, het Waterschap, een gemeente of Rijkswaterstaat. ‘Varen doe je Samen!’ is een samenwerkingsverband van beroepsvaart, recreatievaart, hulpverleners en vaarwegbeheerders en heeft het onderwerp marifooncommunicatie hoog op de agenda staan. Projectleider Rowena van der Maat laat ons dan ook weten dat wat ‘Varen doe je Samen!’ betreft, de marifoon het voornaamste communicatiemiddel op het water is en blijft, in het belang van de veiligheid op het water. “Onder meer Agentschap Telecom en Rijkswaterstaat onderschrijven dit en roepen pleziervaarders dan ook op vooral de marifoon te blijven gebruiken voor het oproepen van bruggen en sluizen en zo veel mogelijk uit te luisteren. Via de marifoon krijg je immers ook informatie over wat de beroepsschippers om je heen van plan zijn en hoe jij daar op kunt anticiperen. Een smartphone geeft je deze informatie niet!”

RIJKSWATERSTAAT

Een helder statement, maar hoe komt het dat desondanks pleziervaarders in de praktijk regelmatig meemaken dat het – ook bij sluizen en bruggen die onder de verantwoordelijkheid van Rijkswaterstaat vallen – stil blijft aan de andere kant na een oproep via de marifoon? We leggen deze vraag aan Rijkswaterstaat voor, met daarbij als concreet voorbeeld de ervaring van Motorboot-lezer Esther Zwetsloot-Gouwerok bij sluis St. Andries die wij in het voorgaande artikel over dit onderwerp hebben beschreven. Zij schetst een onprettige situatie waarbij het meermaals uitblijven van een reactie op oproepen via de marifoon tot onduidelijkheid en onzekerheid leiden. Na meer dan 10 minuten wachten klinkt een duidelijk geïrriteerde sluiswachter, die laat weten dat hij met een schutting bezig is en dat ze moeten wachten. Nadat het vrachtschip de sluis heeft verlaten, blijft de sluis open staan met de lichten op rood. Opnieuw oproepen om te vragen wat de bedoeling is durft Esther niet meer na de snauwerige toon van daarvoor. Na ruim een kwartier wachten in de stromende regen springen de lichten dan uiteindelijk toch op groen.

Henk Voerman, woordvoerder van Rijkswaterstaat, legt uit dat de sluiswachter wellicht op dat moment bezig was met de sluis in Lith of de brug in Oss. “In Lith worden sluis Lith, de brug in het kanaal naar Oss en sluis St. Andries bediend”, verklaart hij. “Voor het bedienen is een protocol opgesteld om de veiligheid te borgen. Zo kunnen er bijvoorbeeld niet twee objecten tegelijk bediend worden door één sluiswachter. Ook de marifoon kan dan niet direct worden beantwoord. Afhankelijk van het aanbod van schepen bij de verschillende objecten kunnen schippers even moeten wachten. Dat geldt voor beroepsvaart en pleziervaart”.

Waarschijnlijk wringt de schoen in veel gevallen dus komisch genoeg bij gebrek aan communicatie over de communicatie! Als pleziervaarders namelijk op de hoogte zouden zijn van het feit dat de sluis op afstand wordt bediend en dat het mogelijk enige tijd kan duren voordat een oproep kan worden beantwoord en een opening wordt verzorgd, zal hier alle begrip voor zijn. Nu leidt het uitblijven van reacties en het lange wachten zonder te weten waarop tot wederzijdse irritatie en onbegrip.

FLEVOLAND

Wat Rijkswaterstaat betreft blijft de marifoon dus het voornaamste communicatiemiddel tussen schepen en brug- en sluiswachters. Daar verandert de centralisatie van de bediening van kunstwerken niets aan, behalve dat schippers hierdoor soms wat meer geduld moeten uitoefenen. In Flevoland is dat een ander verhaal! De bruggen en sluizen vallen hier onder de verantwoordelijkheid van de provincie en die heeft ervoor gekozen het aanmelden telefonisch of via een aanmeldknop te organiseren. “Een melding komt vervolgens rechtstreeks in de taaklijst van de bedieningcentrale”, aldus Peter Aardema van Provincie Flevoland. “Op dit moment wordt er geen bevestiging gegeven van de aanmelding. Dit zal na de aanstaande renovatie van de provinciale objecten wel het geval zijn.” Staat er een bord op de wal waarop een VHF-kanaal wordt weergegeven, dan is dit puur bedoeld voor de communicatie tijdens de schutting, verduidelijkt Aardema. “Het aanmelden via de marifoon voor bediening is niet mogelijk in ons geautomatiseerde meldsysteem.”

WATERNET

Een vergelijkbare situatie komen we tegen op een deel van de Vecht en in Amsterdam, waar de bruggen en sluizen onder de verantwoordelijkheid van Waternet vallen. Deze dienst van de Gemeente Amsterdam heeft met name voor wat betreft de grachten in de hoofdstad voor deze opzet gekozen. Dit vanwege de enorme drukte en vele kunstwerken op korte afstand van elkaar. “Aanmelden per marifoon leidt dan nogal eens tot verwarring”, verklaart Waternet. “Zo is dan niet altijd duidelijk aan welke zijde van een brug of sluis een boot zich bevindt en kunnen zelfs verschillende objecten met elkaar worden verward. Het aantal marifoonkanalen is bovendien te beperkt om de verschillende bruggen en sluizen van een eigen kanaal te voorzien. Daarom is er hier voor gekozen met telefoonnummers te werken, waarbij zelfs onderscheid wordt gemaakt tussen de twee zijden van het object. Zo is aan de hand van het telefoonnummer direct duidelijk waar de schutting of opening wordt gevraagd.” Ook in het vaargebied dat onder verantwoordelijkheid van Waternet valt, vervangt de smartphone of meldknop dus de marifoon als het gaat om een verzoek tot bediening. De marifoon blijft echter wel belangrijk als communicatiemiddel voor schepen onderling en in geval van calamiteiten bij een brug of sluis.

AGENTSCHAP TELECOM

Een andere partij die wij spreken over dit onderwerp is Agentschap Telecom. Deze dienst is onder meer verantwoordelijk voor de beschikbaarheid en betrouwbaarheid van het communicatienetwerk voor de radioapparatuur op het water. “Het uitblijven van een reactie op een oproep kan meerdere oorzaken hebben”, aldus een woordvoerder van Agentschap Telecom. “Zo komen ook wij in de praktijk regelmatig voorbeelden tegen van brug- en sluiswachters die verzuimen op oproepen van pleziervaarders te reageren met als argument dat ze daar simpelweg geen tijd voor hebben”, laat een woordvoerder weten. “Maar voordat je een brug- of sluiswachter veroordeelt is het verstandig eerst eens na te gaan of de ontvangst van je marifoon wel goed is”, luidt het advies. In het artikel ‘Kies voor kwaliteit’ elders in dit nummer gaan we uitgebreid in op de marifooninstallatie aan boord en hoe je optimale ontvangst realiseert.

TWEEDELING

‘Varen doe je Samen!’ benadrukt dat nog altijd op het overgrote deel van de vaarwegen de marifoon hét communicatiemiddel is. Maar hoe een bediening van brug of sluis dient te worden aangevraagd, is dus afhankelijk van de beheerder van het desbetreffende object. Valt een brug of sluis onder de verantwoordelijkheid van Rijkswaterstaat, dan gaat de voorkeur uit naar de marifoon. Wordt een object beheerd door een andere partij en worden de kunstwerken vanuit een centrale post bediend, dan is het goed mogelijk dat aanmelden uitsluitend kan per meldknop of telefoon. In alle gevallen is een gezonde portie geduld en vriendelijkheid op zijn plaats. In het kader van de veiligheid kunnen de sluis- en brugwachters slechts één object tegelijk bedienen en hoe druk het bij de andere objecten is, kun je nu eenmaal niet zien…

Riverguide Recreant

Een handige app die je informatie kan verschaffen over de situatie bij bruggen en sluizen die je tijdens je vaartocht tegenkomt, is RiverGuide Recreant. Via deze applicatie krijg je alle relevante informatie die je tijdens je vaartocht kunt gebruiken, waaronder bedieningstijden, marifoonkanalen en telefoonnummers. Doel van de app is het bevorderen van de veiligheid, verkeersregulering, vlotheid en duurzaamheid op de landelijke vaarwegen. RiverGuide is het innovatieplatform van de vaarwegbeheerders in Nederland. De deelnemende partijen in RiverGuide zijn North Seaports, Rijkswaterstaat, Provincie Zuid-Holland, Provincie Noord-Holland, Provincie Overijssel, Havenbedrijf Rotterdam, Havenbedrijf Moerdijk, Havenbedrijf Amsterdam, Groningen Seaports en Teqplay, het bedrijf dat de app heeft ontwikkeld. Het streven is om uiteindelijk over alle vaarwegen en havens in heel Nederland te kunnen informeren. Daarbij wordt de RiverGuide app voortdurend aangevuld met nieuwe functionaliteiten. De verwachting is dan ook dat de app de komende jaren een steeds belangrijkere rol gaat vervullen als het gaat om de informatievoorziening op het water.

Klik hier en lees ook het eerste deel van dit achtergrondverhaal.

Mogelijk interessante artikelen