Hoe maak je van je pup een boothond
Honden en boten kunnen prima samengaan. Maar hoe doe je dat eigenlijk een boothond opvoeden? En wat heb je nodig wanneer je met een hond een vaartocht wilt maken? In dit vervolg op het artikel ‘Van pup af aan mee aan boord’ in de Motorboot van mei 2021, zet ik uiteen hoe je van een pup een boothond kunt maken, dit aangevuld met nuttige informatie voor het hebben van een hond aan boord.
Door Trudie Rutten
In de 15 jaar dat wij met onze honden motorbootvaren hebben we veel geleerd. We hebben er vooral enorm van genoten, ook al ging er bij ons ook weleens wat mis. Zo raakte soms onbedoeld een hond te water en werden we er eens bij het uitvaren van de haven erop geattendeerd dat onze hond op het zwemplateau naar de eenden stond te kijken. We leerden wat gevaarlijke situaties zijn en wat nodig is om je boot ‘hondproof’ te maken. We streven naar optimaal gemak en veiligheid aan boord voor onszelf en de honden. Voor de eerste lange vaarreis naar Denemarken in 2012, ontwikkelde we hondenloopplanken en schaften we diverse veiligheidshulpmiddelen aan waar we nog steeds profijt van hebben.
EEN NIEUW BOOTMAATJE OP KOMST
In mei 2019 overlijdt op 13-jarige leeftijd ons geweldige bootmaatje Dickie. Bij toeval komt er al snel een nieuw hondje op ons pad. Als we in juni onderweg naar de Oostzee zijn, krijgen we een telefoontje van de fokker met het nieuws dat er een Friese stabij-teefje is geboren.
‘Olijfje’ is onze eerste hond die als pup van 8 weken direct aan boord zal komen. Dit is een voordeel omdat ze direct kan wennen aan het bootjesleven. ‘Jong geleerd is oud gedaan’ is hier echt van toepassing, al kan een oudere hond met een goede begeleiding natuurlijk ook een prima boothond worden. De fokker die zelf schippersvrouw is staat garant voor een uitmuntende begeleiding en socialisatie van de pups. De moeder en oma van het nestje zijn ‘echte’ scheepshonden uit de binnenvaart. We kunnen het nestje volgen via een webcam en we huren in Denemarken en daarna in Duitsland een auto om onze aanstaande pup te bezoeken.
VOORBEREIDING
Puppy’s van een week of acht zijn onervaren en motorisch nog niet voldoende ontwikkelt. ‘Een ongeluk zit in een klein hoekje’ geldt zeker op een boot, maar ook op een steiger loopt een pup risico’s. De boot moet puppyproof zijn als Olijfje in augustus arriveert. Daarvoor treffen we de volgende voorbereidingen:
Omdat het bijna onmogelijk is om een hond zonder zwemvest of tuig uit het water te redden laten wij onze viervoeters altijd een borsttuig óf zwemvest dragen. Afhankelijk van de situatie kiezen we voor een van de twee opties . Alleen ‘s nachts mag alles af.
Het aanbod in hondenzwemvesten en tuigjes is groot en de prijzen verschillen enorm. Dit maakt de keuze niet eenvoudig. Van een goed zwemvest mag je verwachten dat het een uitstekend drijfvermogen heeft, comfortabel en goed passend is en een stevig handvat heeft. De prijs van een levensreddend zwemvest is natuurlijk hoger dan van goedkoper zwemvest dat als drijfhulpmiddel wordt aangeboden. Voor een tuigje met handvat geldt ook dat het comfortabel en goed passend moet zijn. Niet alle tuigjes zijn geschikt om een hond aan op te tillen. De meeste gangbare tuigjes zijn uitsluitend geschikt als wandeltuig. Wanneer je een hond aan het handvat van zo’n tuig optilt of wanneer hij aangelijnd over een loopplank of steiger loopt en hier van afvalt, is de kans groot dat hij uit het tuigje glijdt en in het water terecht komt. Een wandeltuig is daar niet op berekend, een honden-outdoortuigje meestal wel.
We schaften voor Olijfje een piepklein zwemvestje en borsttuigje mét handvat aan. Puppy’s groeien snel! Als ze 1 jaar wordt is ze aan haar 3e zwemvest en tuigje toe!
Een hondenloopplank hoort bij onze standaard boothond-uitrusting. De instap van onze boot is hoog en we tillen de hond het liefst zo weinig mogelijk. Dit enerzijds voor het behoud van onze rug en anderzijds omdat de meeste (grotere) honden het niet prettig vinden. Voorlopig is een loopplank niet noodzakelijk omdat we haar als pup nog zullen dragen, maar we laten Olijfje wel wennen aan de loopplank. Jong geleerd is oud gedaan geldt zeker voor ongebruikelijke dingen zoals over een steiger, loopplank of trapje lopen! Wanneer een hond dit niet op jonge leeftijd oefent kan dat later problemen geven. Daarom zullen we na het vaarseizoen ook thuis met een oude loopplank in de tuin oefenen.
Een goede hondenloopplank is niet te steil en voorzien van voldoende grip voor hondenvoeten. De loopplanken die aangeboden worden zijn meestal bedoeld om de hond zelf de auto mee in te laten stappen. Voor onze hoge instap is dat geen optie. Door de jaren heen hebben we onze eigen loopplanken, waarover wijzelf ook kunnen lopen, ontwikkelt.
De loopplanken die door het ophangsysteem ook langszij kunnen, zijn voorzien van vilttapijt met dwarslatjes voor extra grip. De plank kan ook achter- en voorop de boot gebruikt worden. In Denemarken maken we daar vaak gebruik van als er geen boxen zijn. De tweede loopplank is bedoeld voor in het gangboord om de overgang van de loopplank naar het achterdek te overbruggen. Dit is een tijdelijke oplossing totdat Olijfje volwassen en behendig genoeg is. De loopplank hangen we na gebruik in lijnen aan de reling van het gangboord.
GRIP EN ANTISLIP
Wij zijn fans van tapijt als antislipmiddel! Een glad dek, houten vloer of een steil trapje zonder grip kan er toe leiden dat een hond zich niet prettig voelt aan boord. Uitglijden kan vervelende blessures veroorzaken. Op een gladde ondergrond zal een hond zijn nagels gebruiken om grip te krijgen. Omdat dit niet lukt is de kans groot dat het aan- en van boord gaan een stressvolle situatie wordt. Daar komt bij dat krassen van hondennagels er niet bij helpen de boot netjes te houden. We zijn daarom blij met het tapijt in de stuurhut, op het salontrapje en als ‘landingsbaan’ onderaan het trapje. Het tapijt is met tweezijdig plakband bevestigd en is daardoor gemakkelijk en zonder schade weer te verwijderen.
Ook voor roosters (steiger/brug) gebruiken we tapijt! Je komt ze regelmatig tegen in jachthavens; roostersteigers en bruggetjes. Roosters zijn voor honden pijnlijk om overheen te lopen en het kan leiden tot vervelende blessures. Als oplossing hebben we twee tapijtrolletjes (4 meter x 40 cm naaldvilttapijt) aan boord. We leggen ze achter elkaar over de roostersteiger. Onze honden lopen; vaak onder belangstelling van omstanders, dankbaar over de loper!
PUPPYPROOF
De boot puppyproof maken houdt in: het nemen van maatregelen die aan haar veiligheid en onze gemoedsrust bijdragen…
Het achterdek en de steile kajuittrap zetten we af met schotten zodat er een veilige speelplek voor onze boothond in opleiding ontstaat. Onze boot is voorzien van een stalen wand rondom het achterdek. Wanneer er sprake is van openingen waar een hond door heen kan vallen, kan een boot-veiligheidsnet dienstdoen . De schotten zijn bedoeld voor de puppytijd. Overigens zullen we tijdens het varen de gangboorden altijd afsluiten. Daarvoor zijn verschillende mogelijkheden, bijvoorbeeld kleine hekjes of mobiele perspexwandjes.
Op het achterdek creëren we een ook plekje waar ze haar behoeften kan doen. Omdat ze kunstgras gewend is, lijkt dat een goed idee. Het materiaal is goed schoon te houden en goedkoop in aanschaf. Omdat we graag op de Oostzee varen en daardoor wat langere vaardagen maken, lijkt een hondentoilet aan boord een goed idee. Met onze volwassen honden is het nooit gelukt om hun behoeften aan boord te laten doen. Maar met een pup moet het eenvoudiger te trainen zijn. Het lijkt me aannemelijk dat ze het stukje kunstgras wat ik van de fokker meekrijg voor het beoogde doel zal gebruiken.
EEN EIGEN RUST EN SLAAPPLEK
Op een boot krijgt een hond meer prikkels dan thuis (onbekende situaties, geuren, geluid en beweging van de boot, etcetera). Daarbij is de leefruimte op een boot meestal beperkt. Globaal slaapt een pup zo’n 18 tot 20 uur en een volwassen hond 12 tot 14 uur per etmaal. Het is bekend dat honden minder diep slapen als het onrustig is, ze in een onbekende omgeving zijn en als zij zich onveilig voelen. Vermoeid, gestrest en prikkelbaar worden kan een gevolg zijn van te weinig rust. Een eigen plek waar de hond zich rustig terug kan trekken is daarom belangrijk.
Tijdens het varen liggen ‘die van ons’ het liefst aan onze voeten. Maar tijdens een ervaring op een onverwacht onstuimige zee ontdekte Dickie dat het onder de salontafel het best te vertoeven is. De boot maakte flinke klappen maar blijft op die plaats inderdaad het meest stabiel. Nog tot een jaar na dit avontuur vertrekt ze bij het horen van een speedboot of bij flinke golven alvast naar haar veilige plek.
De ideale rustplaats zal voor de meeste viervoeters in de buurt van de baas zijn maar het liefst uit de loop. De keuze voor een mand, bench of hondenbed is individueel. Het moet in ieder geval comfortabel zijn en de hond moet er graag gebruik van maken. Een antislipmat eronder kan handig zijn. Een rustig plekje op de bank kan natuurlijk ook een optie zijn. Voor Olijfje kozen wij een stoffen bench voor de noodzakelijke rustmomenten, de nacht en het leren alleen zijn. Voor bij de stuurstand kochten we een comfortabel mandje.
SPELEN
Spelen is belangrijk voor de ontwikkeling. Een knuffelbeest en een lapje uit het nest, speelgoed om nieuwe dingen te ontdekken en om samen mee te spelen zijn aan boord. En natuurlijk veel kauwmateriaal voor de alom aanwezige kauwbehoefte! Een snuffelmat en hondenpuzzels zijn bij uitstek geschikt voor alle honden. Ze kunnen daar veel mentale voldoening uithalen en vooral op langere boottochten kan dat de tijd breken.
BESCHERMING TEGE HITTE
Zomers kan het op een boot flink heet worden. Het is bekend dat honden sneller last van hitte hebben dan wij. Schaduw en fris drinkwater is daarom altijd binnen bereik! We hebben ook een opblaaszwembadje en een coolmat voor de broodnodige verkoeling.
Wat gezondheid en veiligheid betreft proberen we voor onszelf en voor de honden zoveel mogelijk zelfvoorzienend te zijn. Dit nemen we mee:
- Een hondenkit met EHBO-middelen (speciaal voor honden) en middelen tegen diarree en parasieten zoals teken en wormen. Heel handig is de krammentang om eventueel zelf te kunnen hechten (verkrijgbaar bij de dierenarts) . Als de hond medicijnen gebruikt nemen we daarvan extra mee om niet zonder te komen zitten.
- Europees Dierenpaspoort van de hond.
- Voldoende hondenvoeding en drinkwater.
Uit eigen ervaring weten we dat de combinatie: vreemde omgeving, hitte en een onbekende voeding de oorzaak kan zijn van maag- en darmproblemen. Dit geldt ook voor onbetrouwbaar drinkwater (water uit openbare drinkbakken bij restaurants, zwemwater dat besmet is met botulisme of blauwalg). We nemen daarom voldoende eigen voer en drinkwater mee.
NAAR DE DIERENARTS
Voor het vaarseizoen begint brengen we een bezoek aan de dierenarts voor een gezondheidscheck en eventuele vaccinaties. Leptospirose (ziekte van Weil) wordt door ratten, die veel bij water voorkomen, verspreid. Ik laat mijn honden jaarlijks vaccineren tegen deze ziekte, die ook op mensen overgedragen kan worden. Voor het buitenland is onder andere een vaccinatie tegen hondsdolheid verplicht. In sommige landen kan er sprake zijn van ziektes en parasieten die in Nederland niet of nauwelijks voorkomen. De dierenarts kan hierbij adviseren. Voor het buitenland gelden invoereisen. Op de website van het LICG (Landelijk Informatie Centrum Gezelschapsdieren) kun je de per land geldende eisen bekijken.
CHIPPEN
Het kan voorkomen dat je viervoeter vermist raakt. Voorbeelden zijn er genoeg: een hond die onbedoeld op een sluis achterblijft, de wal op gaat, ergens van schrikt, van boord valt, achter watervogels aangaat, etcetera. Tegenwoordig is het chippen en registreren van honden verplicht. Om een chip af te lezen is een chiplezer nodig (dierenarts, asiel). Om een snelle identificatie mogelijk te maken dragen onze honden altijd een hondenpenning met ons mobile telefoonnummer. Een handig hulpmiddel is een gps-tracker die tegen water bestand is. Daarmee kun je zelf achterhalen waar je hond zich bevind. Maar voorkomen is altijd beter dan genezen. 
Boek met vlag cadeau en geen verzendkosten
Als je het leuk vindt om je hond mee te nemen naar de boot, dan is het boek ‘Honden aan boord’ van Trudie Rutten een aanrader. Trudie is hondengedragsdeskundige en -trainer, Bach-bloesem-dierenconsulent én verfent motorbootvaarder. Zo’n 4 maanden per jaar is ze aan boord en natuurlijk is de dan hond mee.
Uit eigen ervaring weet Trudie dat rondom en op het water lastige situaties kunnen ontstaan. Trudie bespreekt in haar boek natuurlijk hondengedrag waardoor je beter begrijpt waarom jouw hond reageert zoals hij doet. Verder gaat ze in op het ontstaan en voorkomen van probleemgevend gedrag en hoe honden leren. Deze kennis kun je in de praktijk brengen dankzij nuttige oefeningen en spelletjes.
Trudie biedt Motorbootlezers bij aanschaf van het boek de speciale Motorbootvlag van Honden aan boord gratis aan. Ook rekent ze geen verzendkosten. Normale prijs voor het boek én de vlag is € 34,40. Voor Motorbootlezes is dat nu: € 24,90.
Mogelijk interessante artikelen
Meer berichten in deze rubriek
