Grote schoonmaak Ruiten Aa-kanaal

Gepubliceerd op 15 juli 2020

Vaarrecreanten zijn blij met de grote schoonmaak van het Ruiten Aa-kanaal. In totaal gaat het in Zuidoost Groningen om 27 kilometer kanaal dat nodig aan een schoonmaakbeurt toe was. De klus eindigt volgens plan begin december in Ter Apel bij het Stadskanaal. De opdrachtgever, het waterschap Hunze en Aa’s heeft er één miljoen euro voor uitgetrokken.

Medio maart werd in de gemeente Westerwolde bij de Vlagtweddersluis het baggerschip van familiebedrijf Verboon uit Maasland in het Ruiten Aa-kanaal te water gelaten. Drie maanden later, net voor de vakantie heeft het baggerschip het kanaal in zuidelijke richting tot de Wollinghuizersluis, en het Bourtangerkanaal gezuiverd van honderden tonnen baggerslib.

Ondiep

De grote schoonmaak van het Ruiten Aa-kanaal was dringend nodig omdat het door de jaren heen op tal van plaatsen te ondiep werd. Vaarrecreanten klaagden vaak over het vastlopen van hun motorboten op zandbulten in het kanaal. De eerste vaarrecreanten die deze maanden door het kanaal varen – het kanaal is niet gestremd door het baggeren – zijn blij met de schoonmaak waarvan zij de eerste resultaten merken.

Baggerplan

Voor zowel het waterschap als het baggerbedrijf komt er voor zo’n project meer kijken dan grofweg negen maanden baggeren. De eerste gesprekken van het Waterschap met baggerbedrijven begonnen al in het voorjaar 2019. Vervolgens moest het uitgekozen baggerbedrijf Verboon een baggerplan maken. Daarvoor heeft het bedrijf enorm veel informatie nodig: wanneer is het kanaal voor de laatste keer op diepte gemaakt; liggen in het kanaal nog bommen of ander oorlogstuig en waar precies; hoeveel slib moet uit het kanaal worden gezogen; zijn er plekken waar het baggerslib in verband met vervuiling door overloop van riolering naar een speciale stortplaats moet; waar kan het schone baggerslib direct naast het kanaal in depots worden gezet? Om de benodigde vergunningen en de milieuwetgeving niet te vergeten.

Duurzaamheid

Het waterschap en het baggerbedrijf hechten beiden aan duurzaamheid. Dat betekende dat bij alle facetten van het baggeren naar dat onderwerp is gekeken. Zo is het streven dat zo weinig mogelijk slib per vrachtauto moet worden weggebracht. Natuur en milieu spelen een belangrijke rol. Zo zat in de jachthaven bij Bourtange een meerkoet te broeden. Pas als de meerkoet met haar jongen zou zijn vertrokken, zou er op die plek gebaggerd kunnen worden. In samenspraak met de gemeente, verantwoordelijk voor de jachthaven, is besloten daarvan af te zien.

Uniek is de uitvinding van het baggerbedrijf om op het baggerschip methaangas dat met het slib wordt opgezogen, af te fakkelen. Het methaangas ontstaat door verrotting van vooral het blad dat in het kanaal waait. Methaangas is voor het milieu 25 keer erger dan CO2 uitstoot. Het baggerbedrijf wil, zo legt projectleider Leon van Elzakker uit, in de toekomst het methaangas comprimeren voor eigen gebruik. ”Het scheelt straks 275 liter brandstof per dag. Dat is duurzaamheid.”

Nieuwe oevers

Het baggeren zelf kost tijd. De zuigkop voor het schip pakt over de breedte van de vaargeul halve meter voor halve meter. Los van deze ‘’slakkengang’’ raakt de zuigkop nogal eens verstopt door stukken ijzer, plastic, touw, matjes en ander materiaal. De schipper legt het zuigen stil en gaat de rommel uit de zuigkop halen. Het betekent tijdverlies net als het laten passeren van vaarrecreanten. Het Ruiten Aa-kanaal krijgt ten zuiden van Sellingen over een lengte van vier kilometer ook als vorm van duurzaamheid natuurvriendelijke oevers. Het gaat om onder water liggende oevers met beschoeiing. Het kanaal is gemiddeld 18 meter breed met de huidige ecologische oevers. Met de nieuwe oevers blijft er een vaarbreedte van acht meter over. De vaarrecreant hoeft zich geen zorgen te maken. De plaatsen van de nieuwe oevers worden duidelijk gemarkeerd.

Vaardiepte

Het honderdjarige Ruiten Aa-kanaal maakt deel uit van de Beleidsvisie Recreatie Toervaart Nederland waarvoor een bepaalde vaardiepte geldt van ongeveer 1,56 meter. Het wil niet zeggen dat het kanaal vanaf Ter Apel tot het Boelo Tijdenskanaal overal zo diep is. Iets ten zuiden van Sellingen loopt de vaardiepte richting Vriescheloo op tot zo’n twee meter. Dat heeft te maken met de hoeveelheid water die het kanaal moet verstouwen. Op het traject monden er kleinere kanaaltjes en ook het onbevaarbare Mussel Aa-kanaal uit in het Ruiten Aa-kanaal. Met een dieper en in het noordelijk deel ook breder kanaal kan het de afvoer van het water goed aan. Voor de vaarrecreanten is het goed te weten dat het waterschap met het baggerbedrijf de afspraak heeft gemaakt dat met deze grote schoonmaak van het Ruiten Aa-kanaal hier de komende 20 jaar zonder problemen met ondieptes kan worden gevaren.

Mogelijk interessante artikelen